Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu – włącz się w obchody!

27 stycznia to Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Tegoroczne obchody, ze względu na ograniczenia wynikające ze stanu epidemii, odbędą się przede wszystkim w formie on-line. Będą to m.in. spotkania ze świadkami historii, seminaria, dyskusje, spektakle i występy artystyczne, okolicznościowe pieśni oraz modlitwy. Wiele organizacji i instytucji kultury przygotowało także specjalne materiały edukacyjne dotyczące zagłady Żydów. Zachęcamy uczniów, studentów, nauczycieli i pracowników naukowych do upamiętnienia ofiar Holokaustu.

Pamięć o ofiarach Holokaustu

Międzynarodowy Dzień Pamięci o Ofiarach Holokaustu to święto obchodzone w rocznicę wyzwolenia byłego Niemieckiego Nazistowskiego Obozu Koncentracyjnego i Zagłady Auschwitz-Birkenau. Zostało uchwalone przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w 2005 r. W tym dniu na całym świecie odbywają się wydarzenia oraz inicjatywy upamiętniające.

Tegoroczne obchody Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu będą miały przede wszystkim wirtualny charakter. Wiele organizacji i instytucji kultury przygotowało także specjalne materiały edukacyjne poświęcone temu zagadnieniu, z których mogą skorzystać uczniowie i nauczycie.
Międzynarodowy Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu – inicjatywy

Zachęcamy uczniów, nauczycieli, studentów do uczestnictwa w wydarzeniach on-line organizowanych z okazji Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Będą to m.in. spotkania ze świadkami historii, spektakle i występy artystyczne, okolicznościowe pieśni i modlitwy. Przygotowały je instytucje, które zajmują się kultywowaniem i upowszechnianiem pamięci o historii Żydów.

Przedstawiamy wybrane inicjatywy związane z obchodami Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu.

Miejsce Pamięci i Muzeum Auschwitz-Birkenau
W związku z pandemią koronawirusa obchody 76. rocznicy wyzwolenia Niemieckiego Nazistowskiego Obozu Koncentracyjnego i Zagłady Auschwitz-Birkenau odbędą się w przestrzeni internetowej.
Transmisja wydarzenia rozpocznie się o godz. 16:00 i będzie dostępna na stronach www.auschwitz.org oraz http://www.auschwitz.org/rocznica2021 oraz w mediach społecznościowych.
Głównym motywem obchodów 76. rocznicy wyzwolenia będzie los dzieci w Auschwitz.
Program obchodów

Fundacja Shalom
Z okazji Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu Fundacja Shalom zaprezentuje m.in. modlitwę spod pomnika Bohaterów Getta w Warszawie, przemówienia okolicznościowe oraz pieśni powstałe w gettach w czasie II wojny światowej. Będzie można również uczestniczyć w spotkaniu z przedstawicielkami Polskiego Stowarzyszenia Sprawiedliwych Wśród Narodów Świata oraz obejrzeć spektakl „Pieśń o zamordowanym żydowskim narodzie” Icchaka Kacenelsona. Wydarzenia można śledzić na profilu Fundacji Shalom na Facebooku oraz na stronie Teatru Żydowskiego na Facebooku.
Program obchodów

Muzeum Polaków Ratujących Żydów podczas II wojny światowej im. Rodziny Ulmów w Markowej
Wzorem lat ubiegłych Muzeum Polaków Ratujących Żydów przyłącza się do upamiętnienia Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu. Tegoroczne obchody będą kontynuacją zapoczątkowanego w grudniu ubiegłego roku „Sympozjum Praw Człowieka Muzeum Ulmów”, zorganizowanego w ramach XI Dni Kultury Solidarności.
Program obchodów

Materiały edukacyjne o Holokauście

Instytucje i organizacje związane z kultywowaniem pamięci o zagładzie Żydów udostępniają na swoich stronach materiały dla uczniów i nauczycieli, w tym scenariusze lekcji o Holokauście. Pedagodzy mogą również korzystać ze szkoleń dotyczących edukacji o Holokauście.

Na stronach tych instytucji dostępne są także informacje na temat warsztatów, wykładów, spacerów edukacyjnych, spotkań ze świadkami historii. Ze względu na ograniczenia związane z epidemią wydarzenia mogą one się odbywać jedynie w formie on-line.

Instytut Pamięci Narodowej (IPN)
Na stronie IPN nauczyciele i uczniowie znajdą materiały edukacyjne dotyczące tematyki Holokaustu, w tym wystawę do pobrania „Zagłada Żydów europejskich” czy informacje poświęcone obozom zagłady.
Dodatkowe informacje

Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji
Dzięki współpracy Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, Fundacji Wiara i Prawda oraz Fundacji Rozwoju Systemu Edukacji powstał projekt edukacyjny „Historia obywateli polskich w KL Auschwitz”. W ramach przedsięwzięcia przygotowano pakiet edukacyjny (scenariusze lekcji, karty refleksji i karty pracy) oraz film dokumentalny poświęcony losom obywateli II RP w obozie koncentracyjnym Auschwitz „Świadkowie. Obywatele polscy w KL Auschwitz”.
Materiały dostępne są na stronie Muzeum (w języku polskim i hebrajskim)

Ośrodek Rozwoju Edukacji (ORE)
Ośrodek Rozwoju Edukacji we współpracy ze Światowym Centrum Upamiętniania Holokaustu Yad Vashem realizuje program „Zachować Pamięć. Historia i Kultura Dwóch Narodów”. Jego celem jest m.in. przygotowanie metodyczne nauczycieli do nauczania o prawach człowieka, w tym o Holokauście, a także upowszechnianie wiedzy w zakresie edukacji historycznej i nauczania o Holokauście.
Więcej o programie „Zachować Pamięć. Historia i Kultura Dwóch Narodów”
„Wytyczne do nauczania o Holokauście” w wersji polskojęzycznej”

Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN
Muzeum POLIN, realizując misję ochrony pamięci i kształtowania przyszłości, prowadzi różnorodne działania edukacyjne. Są wśród nich zajęcia skierowane do rodzin z dziećmi, szkół i przedszkoli (uczniów i nauczycieli), studentów i dorosłych.
Więcej o działaniach edukacyjnych Muzeum POLIN

Żydowski Instytut Historyczny
Żydowski Instytut Historyczny prowadzi działalność edukacyjną skierowaną do uczniów, studentów, nauczycieli i seniorów zarówno z Polski, jak i z zagranicy. Jej celem jest przybliżenie historii, kultury i religii polskich Żydów oraz zagadnień związanych z Holokaustem.
Materiały edukacyjne ŻIH

Muzeum Getta Warszawskiego
Szkolenia oraz warsztaty edukacyjne dla szkół i nauczycieli realizuje także Muzeum Getta Warszawskiego. Dotyczą one przede wszystkim upamiętnienia ofiar Zagłady, w szczególności mieszkańców getta warszawskiego, a także jego bojowników, poległych w czasie powstania w kwietniu 1943 r.
Oferta edukacyjna

Rada opiniodawczo-doradcza ds. edukacji o Holokauście

Od 2017 r. przy Ministrze Edukacji i Nauki (wcześniej Ministrze Edukacji Narodowej) działa Rada opiniodawczo-doradcza do spraw edukacji o Holokauście, która współpracuje z przedstawicielami środowisk akademickich, muzealnych i organizacji pozarządowych. Do zadań Rady należy przedstawianie nowych propozycji działań w dziedzinie edukacji o Holokauście, konsultowanie projektów opracowań i materiałów z tej dziedziny oraz współpraca merytoryczna w zakresie przedsięwzięć promujących polskie rozwiązania w dziedzinie edukacji o Holokauście w kulturze masowej w kraju i za granicą.

Rada opiniowała m.in. film „Świadkowie. Obywatele polscy w KL Auschwitz” oraz filmy dokumentalne dotyczące wyzwolenia obozów w Gusen i Ravensbruck.

Działalność Rady wpisuje się w działania Ministerstwa Edukacji i Nauki na rzecz edukacji o Holokauście na każdym poziomie kształcenia oraz rozwoju dobrych praktyk w tym obszarze, a także w zobowiązania Polski przyjęte na forach międzynarodowych. MEiN prowadzi również działania na rzecz doskonalenia kompetencji nauczycieli w zakresie wiedzy o relacjach polsko-żydowskich, w tym o Holokauście oraz wspierania realizacji spotkań młodzieży z Polski i Izraela.
Edukacja o Holokauście

Warto podkreślić, że Polska jest jednym z nielicznych państw na świecie, w których nauczanie o Holokauście ma charakter obowiązkowy – na wszystkich poziomach kształcenia.

Cele kształcenia i treści nauczania dotyczące Holokaustu są uwzględnione w dotychczasowej podstawie programowej (szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne), w nowej podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej oraz w podstawie programowej dla szkół ponadpodstawowych.

Wśród przykładowych zapisów w podstawie programowej można wymienić, m.in.:

Uczeń szkoły podstawowej charakteryzuje politykę Niemiec na terenach okupowanej Europy; przedstawia zagładę Żydów oraz Romów i eksterminację innych narodów; zna przykłady bohaterstwa Polaków ratujących Żydów z Holokaustu;

uczeń szkoły ponadpodstawowej przedstawia ideologiczne podstawy eksterminacji Żydów oraz innych grup etnicznych i społecznych, prowadzonej przez Niemcy hitlerowskie; charakteryzuje etapy eksterminacji Żydów (dyskryminacja, stygmatyzacja, izolacja, zagłada); rozpoznaje główne miejsca eksterminacji Żydów polskich i europejskich oraz innych grup etnicznych i społecznych na terenie Polski i Europy Środkowo-Wschodniej (w tym: Auschwitz-Birkenau, Treblinka, Sobibór, Babi Jar). Opisuje postawy ludności żydowskiej wobec Holokaustu, z uwzględnieniem powstania w getcie warszawskim; charakteryzuje postawy społeczeństwa polskiego i społeczności międzynarodowej wobec Holokaustu, z uwzględnieniem „sprawiedliwych”, na przykładzie Ireny Sendlerowej, Antoniny i Jana Żabińskich oraz rodziny Ulmów.

Dodatkowo Ministerstwo Edukacji i Nauki prowadzi działania na rzecz doskonalenia kompetencji nauczycieli w zakresie wiedzy o relacjach polsko-żydowskich i Holokauście oraz wspierania realizacji spotkań młodzieży z Polski i Izraela.

Departament Informacji i Promocji
Ministerstwo Edukacji i Nauki